Przejdź do treści
AA

CDN

Logo CDN

Okres wydawania:

od 01.01.1982 do 31.12.1989

Miejsce wydawania:

Warszawa

Rys historii wydawnictwa:

Drukująca czasopisma i książki oraz nagrywająca i kopiująca kasety magnetofonowe oficyna zajmowała znaczące miejsce na mapie podziemnych wydawnictw w PRL. Działała jako organizacja konspiracyjna Jej członkowie używali pseudonimów, posługiwali się fałszywymi dokumentami, korzystali z łączników, skrzynek i systemu zabezpieczeń na okoliczność wpadki. Wydawnictwo CDN działało w Warszawie w latach 1982-1989. Krótko po wprowadzeniu stanu wojennego założyli je: Czesław Bielecki oraz Jan Krzysztof Kelus i Urszula Sikorska. Na jego czele stał tzw. krąg menadżerski, który koordynował redakcję, skład, druk, kolportaż, zaopatrzenie i łączność. Szefem oficyny był od początku Czesław Bielecki. Jak sam wspomina jego wcześniejsze doświadczenia konspiracyjne zaowocowały dopiero w stanie wojennym. - Uważałem, że epatowanie jawnością nie sprawdziło się. Dlatego w okresie karnawału „Solidarności” nie ujawniłem się jako Maciej Poleski, publicysta paryskiej „Kultury”, czy uczestnik Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, bo nie wierzyłem, że nas nie zaatakują. I byliśmy na to przygotowani – mówił w radiowej Trójce twórca CDN. W kilka dni po wprowadzeniu stanu wojennego ogłoszony został program wydawnictwa. „Nie jedziemy do Moskwy. Proces szesnastu” to pierwsza publikacja wydana pod szyldem CDN.

Wydawnictwo specjalizowało się w publicystyce politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem bloku wschodniego i książkach historycznych, ściśle współpracowało z paryską „Kulturą”. Za największy bestseller wydawnictwa można uznać „Małego konspiratora” Czesława Bieleckiego, Jana Krzysztofa Kelusa i Urszuli Sikorskiej. Łącznie wydano ok. 120 książek i broszur, m.in. „KOR” Jana Józefa Lipskiego, „Dziennik pisany nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, publicystykę Stefana Kisielewskiego, Alain Besançona, Czesława Bieleckiego, „Utopię u władzy” Michaiła Hellera i Aleksandra Niekricza, „Rosję w obozie koncentracyjnym” Iwana Sołoniewicza, „Jak giną demokracje” Jeana-Francois Revela, wybory tekstów z paryskiej „Kultury” z lat 1981–1987, czy pisma „Commentary” redagowanego przez Normana Podhoretza.

Z inicjatywy Czesława Bieleckiego w 1982 r. CDN rozpoczął wydawanie Reduty (pisma dla żołnierzy, które trafiało do bibliotek wojskowych), a od 1983 r. ukazywało się pismo milicjantów Godność”, rozprowadzane na milicyjnych osiedlach.

Od 1984 r. w ścisłej współpracy z CDN ukazywał się Obóz”, „Biuletyn Informacyjny «Obozu»”, „Biuletyn Międzywydawniczy BMWoraz „Biblioteka Obozu”. W tej serii opublikowano m.in. „Węgry 1956” Billa Lomaxa, „Politykę i społeczeństwo na Ukrainie sowieckiej 1953-1980Borysa Lewickiego, „Białe noceMenachema Begina.

Mniej więcej 1/3 wszystkich wydawanych w podziemiu między 1976/77 a 1989 r. tytułów było reprintami, przedrukami książek i artykułów wydanych na emigracji, przez „Kulturę”, ale i inne wydawnictwa. - W przypadku CDN było podobnie. Programem był brak programu. Oczywiście profil był niepodległościowy i antykomunistyczny, ale ważne było po prostu to, by ludzie drukowali, kolportowali, kupowali, czytali. Bardziej znaczące było by ludzie działali, niż jakiś konkretny program polityczny – ocenia dr Mateusz Fałkowski. Jego zdaniem na tle innych wydawnictw CDN miał w miarę skrystalizowany program. - I on się opierał na osobowości Czesława Bieleckiego. Był autokratą i jego decyzje programowe były kluczowe – uważa socjolog.

Najwyższą aktywność wydawniczą w latach 1982-1985 zahamowało m.in. aresztowanie Czesława Bieleckiego i Marii Twardowskiej w kwietniu 1985 r.

Jesienią 1982 r.  współzałożyciele wydawnictwa, Jan Krzysztof Kelus i Urszula Sikorska, odeszli z CDN, zakładając wraz z Bogusławem Bobulą i Janem Bartysiem Oficynę Fonograficzną CDN. - Kelus funkcjonował w zupełnie innym trybie niż Bielecki – mówi dr Mateusz Fałkowski  – On chciał robić to co lubi, ale w żaden sposób nie chciał się wpasować w model, który narzucał Bielecki. Kelus uważał, że to dobrze, iż są niezorganizowani, bo skoro oni sami nie rozeznają się w tym burdelu, to jak ma to zrobić milicja. Czesław Bielecki uważał zaś, że ustrukturyzowanie tego jest ważne by przetrwać - dodaje.

Oficyna Fonograficzna CDN wydała ok. 20 tytułów, w tym piosenki Jana Krzysztofa Kelusa, Jacka Kaczmarskiego, Antoniny Krzysztoń, homilie ks. Jerzego Popiełuszki.  Kelus był pomysłodawcą i pionierem drugiego obiegu kaset audio. Nagrania z własnymi piosenkami wypuszczał od 1977 roku opatrując je oświadczeniem: „Nazywam się Jan Krzysztof Kelus. Jako niezależny twórca działający poza państwowym monopolem rozrywkowym oceniam wartość moich piosenek na 6 złotych 25 groszy sztuka. Zastrzegam sobie prawa autorskie, zgadzając się jednocześnie na reprodukowanie kasety pod warunkiem wpłacenia tantiem w wysokości 100 zł lub 10 dolarów poza krajem od jednej kopii”.

Nagrania odbywały się w prywatnych mieszkaniach. - Mieliśmy dwójkę małych dzieci, syn miał 2 lata, córka 0,5 roku. Nagrania mogliśmy robić dopiero gdy położyliśmy je spać – wspomina Wojciech Makowski.

Redakcja:

Wydawnictwem kierowali: Czesław Bielecki, Tomasz Krawczyk

Redakcja książkowa:  Magda Leja, następnie Adam Rysiewicz

Kolegium wydawnicze (w różnych okresach): Marek Dutkiewicz, Michał Jankowski, Andrzej Kiepurski, Tomasz Krawczyk, Tomasz Kowalewski, Mirosław Laskowski, Katarzyna Łaniewska, Zbigniew Ostaszewski, Adam Rysiewicz, Maria Twardowska.

Projekty okładek książek: Maria Twardowska

Organizacja składu: Andrzej. Kiepurski, od jesieni 1986 r. Marek Dutkiewicz

Drukarze:

Krzysztof Bereda, Grzegorz Biernat, Maciej Czarnocki, Marek Dudkiewicz, Krzysztof Grudzień, Adam Heinrich, Maciej Jankowski, Zdzisław Musiał, Sebastian Sidor, Piotr Strzałkowski, Mariusz Umecki, Wojciech Wąs.

Kolporterzy:

Andrzej Kiepurski, w latach 1983-1984 Tomasz Kowalewski, później kolejarze Zbigniew Ostaszewski i Mirosław Laskowski.

Inne:

Mateusz Fałkowski, "Biznes patriotyczny. Historia Wydawnictwa CDN", wyd. Europejskie Centrum Solidarności, Warszawa-Gdańsk 2011

Kawał Polski

Kawał Polski

Autor publikacji: Magdalena Radecka (Magda Leja)

Data wydania: 01.01.1983 - 31.12.1983

Dowiedz się więcej