Wydawnictwo Most

Okres wydawania:

Miejsce wydawania:

Rys historii wydawnictwa:

Powstałe późną jesienią 1983 r. w środowisku podziemnego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, początkowo jako magazyn polityczno-kulturalny „Wolne Pismo MOST” (poruszający tematy ze sfery polityki i kultury), wydawnictwo Most, publikowało książki i broszury niedostępne w oficjalnym obiegu wydawniczym, zwłaszcza dotyczące historii XX wieku. Głównymi inicjatorami byli Maciej Łukasiewicz (w latach 90. XX w. wiceprezes SDP, między 2000 a 2004 r. redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”) oraz Anna Baniewicz (dziennikarka wyrzucona z „Kuriera Polskiego”). MOST skupił wokół siebie pisarzy, dziennikarzy, publicystów i reporterów. Oparcie dla wydawnictwa stanowiła legalnie działająca Spółdzielnia Dziennikarska Agencja Omnipress, w której pracowało wielu dziennikarzy usuniętych z pracy po 13 grudnia 1981 r. W siedzibach spółdzielni na ul. Brackiej organizowano pracę redakcji, spotykano z innymi wydawcami, kontaktowano się ze współpracownikami, zajmowano upowszechnianiem i rozprowadzaniem wydawnictw podziemnych.

Łącznie, pod znakiem podziemnego MOST-u ukazało się 77 książek, broszur i periodyków. Wśród nich znalazły się „Warszawskie Zeszyty Historyczne” oraz edycje takich magazynów, jak: paryski „Kontakt”, berliński „Pogląd”. Do najsłynniejszych publikacji Mostu należy zaliczyć „Komedianci, Rzecz o bojkocie”. Cykl wywiadów z aktorami opracowany przez Andrzeja Romana i Macieja Łukasiewicza otrzymał Nagrodę Komitetu Kultury Niezależnej „Solidarności”. Na liście ważnych pozycji wydawnictwa znalazły się również: „Imadło” Władimira Rybakowa, „Polska rewolucja” Timothy’ego Gartona Asha, „Pseudonim Łupaszka” Dariusza Fikusa, „Listy rosyjskiego podróżnika” Władimira Bukowskiego.

Most mógł funkcjonować między innymi dzięki zagranicznemu wsparciu od Jerzego Giedroycia oraz Ireny Lasockiej.

Dzięki kontaktom Łukasiewicza, Karczewskiego i Krawczyka z emigracyjnymi ośrodkami wydawniczymi niektóre książki Mostu przedrukowano na Zachodzie, m.in. londyńskim „Aneksie” oraz paryskim Instytucie Literackim i „Editions-Spotkania”.

Na skutek konfliktu na przełomie 1987/1988 r. wydawnictwo opuścili Marek Krawczyk i Tomasz Cyngot zakładając Wydawnictwo PoMost.

Po 1990 r. Most kontynuował działalność w mniejszym zespole, najpierw pod nazwą Oficyna Wydawnicza Most, od 1996 r. ponownie jako Wydawnictwo Most.

Redakcja:

Maciej Łukasiewicz, Anna Baniewicz, Dariusz Fikus, Andrzej Karczewski, Małgorzata Taczanowska

Drukarze:

Tadeusz Markiewicz, Marek Krawczyk, Andrzej Karczewski, Tomasz Cyngot

Kolporterzy:

Andrzej Karczewski

Inne:

Najważniejsze książki: zbiór wywiadów z aktorami Komedianci. Rzecz o bojkocie pod red. Andrzeja Romana (Nagroda Komitetu Kultury Niezależnej w 1988), Władimira Rybakowa Imadło (1987), Timothy’ego Gartona Asha Polska rewolucja (1988), Dariusza Fikusa Pseudonim Łupaszka (1988), Władimira Bukowskiego Listy rosyjskiego podróżnika (1988).

Papier kupowano nielegalnie od państwowych dostawców, m.in. Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Materiałowego Grafpapier przy ul. Bema; druk na offsecie w kilku konspiracyjnych drukarniach w podwarszawskich miejscowościach oraz na tzw. dojściu (państwowe drukarnie w Józefowie k. Otwocka i przy ul. Mokotowskiej w Warszawie).